کد مطلب:313360 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:196
امام حسن مجتبی
امام حسن مجتبی علیه السلام و برادرش امام حسین علیه السلام، فرزندان امیرالمؤمنین علیه السلام از
[ صفحه 74]
حضرت فاطمه علیهاالسلام دختر پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم هستند. پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم بارها می فرمود كه حسن و حسین فرزندان منند و به پاس حرمت همین كلام، علی علیه السلام به سایر فرزندان خود می فرمود: «شما فرزندان من هستید و حسن و حسین فرزندان پیغمبر خدایند» [1] .
امام حسن علیه السلام سال سوم هجرت در مدینه متولد شد [2] و هفت سال و چند ماه جد خود را درك نمود و در آغوش مهر آن حضرت به سر برد. پس از رحلت پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز، كه با رحلت حضرت فاطمه علیهاالسلام چهل روز تا شش ماه بیشتر فاصله نداشت، تحت تربیت پدر بزرگوار خود قرار گرفت.
امام حسن علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگوار خود، به امر خدا و طبق وصیت آن حضرت، به امامت رسید. وی نخست مقام خلافت ظاهری را نیز در دست داشت و نزدیك به شش ماه به اداره ی امور مسلمین پرداخت. دراین مدت معاویه، كه دشمن سرسخت علی علیه السلام و خاندان او بود و سالها خواب خلافت را می دید و در ابتدا به نام خونخواهی خلیفه ی سوم و اخیرا به دعوی صریح خلافت جنگیده بود، به عراق كه مقر خلافت امام حسن علیه السلام بود لشگر كشید و جنگ را آغاز كرد و از سوی دیگر سرداران سپاه امام حسن علیه السلام را تدریجا با پولهای گزاف و نویدهای فریبنده اغوا نمود و لشگریان را بر آن حضرت شورانید [3] .
در نتیجه، آن حضرت مجبور به صلح (آتش بس) شده و خلافت ظاهری را با شرایطی (به شرط اینكه پس از درگذشت معاویه، دوباره خلافت به امام حسن علیه السلام برگردد و خاندان و شیعیانش از تعرض مصون باشند) به معاویه واگذار نمود [4] .
معاویه به این ترتیب قدرت حكومت را قبضه كرد و سپس وارد عراق شده و در یك
[ صفحه 75]
سخنرانی عمومی رسمی، شرایط صلح را الغا كرد [5] و در پی آن نیز سخت ترین فشار و شكنجه را بر اهل بیت و شیعیان ایشان روا داشت.
امام حسن علیه السلام در تمام مدت امامت خود، كه ده سال طول كشید، در نهایت شدت و اختناق زندگی كرد و هیچ گونه امنیتی حتی در داخل خانه ی خود نداشت و بالأخره نیز در سال پنجاه هجری، با تحریك معاویه، به دست همسر خود به نام جعده دختر اشعث بن قیس در سن 47 سالگی مسموم و شهید گشت [6] و در قبرستان بقیع به خاك سپرده شد. آرامگاه آن حضرت مدتهای زیادی گنبد و بارگاه داشت تا اینكه آل سعود جنایتكار حمله نموده گنبد و بارگاه ائمه ی بقیع را ویران ساخته، و فعلا كه تاریخ 1416 هجری قمری می باشد امامان معصوم علیهم السلام در بقیع حتی سایه بان هم ندارند.
امام حسن علیه السلام در كمالات انسانی، یادگار پدر و نمونه ی كامل جد بزرگوار خود بود و تا پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم در قید حیات بود، او و برادرش در دامن آن حضرت جای داشتند و رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم گاهی آنان را بر دوش خود سوار می كرد.
عامه و خاصه، از پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت كرده اند كه درباره ی حسن و حسین علیهم السلام فرمود: «این دو فرزند من، امام می باشند؛ خواه دست به قیام زنند و خواه بنشینند» [7] (كنایه است از قیام بر ضد قدرتهای جور، و یا تسالم و آتش بس مصلحتی با آنان) و روایات بسیاری از پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علی علیه السلام در اعلام امامت آن حضرت بعد از پدر بزرگوارش، وارد شده كه در كتب مربوطه آمده است.
[ صفحه 74]
حضرت فاطمه علیهاالسلام دختر پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم هستند. پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم بارها می فرمود كه حسن و حسین فرزندان منند و به پاس حرمت همین كلام، علی علیه السلام به سایر فرزندان خود می فرمود: «شما فرزندان من هستید و حسن و حسین فرزندان پیغمبر خدایند» [1] .
امام حسن علیه السلام سال سوم هجرت در مدینه متولد شد [2] و هفت سال و چند ماه جد خود را درك نمود و در آغوش مهر آن حضرت به سر برد. پس از رحلت پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز، كه با رحلت حضرت فاطمه علیهاالسلام چهل روز تا شش ماه بیشتر فاصله نداشت، تحت تربیت پدر بزرگوار خود قرار گرفت.
امام حسن علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگوار خود، به امر خدا و طبق وصیت آن حضرت، به امامت رسید. وی نخست مقام خلافت ظاهری را نیز در دست داشت و نزدیك به شش ماه به اداره ی امور مسلمین پرداخت. دراین مدت معاویه، كه دشمن سرسخت علی علیه السلام و خاندان او بود و سالها خواب خلافت را می دید و در ابتدا به نام خونخواهی خلیفه ی سوم و اخیرا به دعوی صریح خلافت جنگیده بود، به عراق كه مقر خلافت امام حسن علیه السلام بود لشگر كشید و جنگ را آغاز كرد و از سوی دیگر سرداران سپاه امام حسن علیه السلام را تدریجا با پولهای گزاف و نویدهای فریبنده اغوا نمود و لشگریان را بر آن حضرت شورانید [3] .
در نتیجه، آن حضرت مجبور به صلح (آتش بس) شده و خلافت ظاهری را با شرایطی (به شرط اینكه پس از درگذشت معاویه، دوباره خلافت به امام حسن علیه السلام برگردد و خاندان و شیعیانش از تعرض مصون باشند) به معاویه واگذار نمود [4] .
معاویه به این ترتیب قدرت حكومت را قبضه كرد و سپس وارد عراق شده و در یك
[ صفحه 75]
سخنرانی عمومی رسمی، شرایط صلح را الغا كرد [5] و در پی آن نیز سخت ترین فشار و شكنجه را بر اهل بیت و شیعیان ایشان روا داشت.
امام حسن علیه السلام در تمام مدت امامت خود، كه ده سال طول كشید، در نهایت شدت و اختناق زندگی كرد و هیچ گونه امنیتی حتی در داخل خانه ی خود نداشت و بالأخره نیز در سال پنجاه هجری، با تحریك معاویه، به دست همسر خود به نام جعده دختر اشعث بن قیس در سن 47 سالگی مسموم و شهید گشت [6] و در قبرستان بقیع به خاك سپرده شد. آرامگاه آن حضرت مدتهای زیادی گنبد و بارگاه داشت تا اینكه آل سعود جنایتكار حمله نموده گنبد و بارگاه ائمه ی بقیع را ویران ساخته، و فعلا كه تاریخ 1416 هجری قمری می باشد امامان معصوم علیهم السلام در بقیع حتی سایه بان هم ندارند.
امام حسن علیه السلام در كمالات انسانی، یادگار پدر و نمونه ی كامل جد بزرگوار خود بود و تا پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم در قید حیات بود، او و برادرش در دامن آن حضرت جای داشتند و رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم گاهی آنان را بر دوش خود سوار می كرد.
عامه و خاصه، از پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت كرده اند كه درباره ی حسن و حسین علیهم السلام فرمود: «این دو فرزند من، امام می باشند؛ خواه دست به قیام زنند و خواه بنشینند» [7] (كنایه است از قیام بر ضد قدرتهای جور، و یا تسالم و آتش بس مصلحتی با آنان) و روایات بسیاری از پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علی علیه السلام در اعلام امامت آن حضرت بعد از پدر بزرگوارش، وارد شده كه در كتب مربوطه آمده است.
[1] مناقب ابن شهرآشوب: جلد4 صفحه ي 21 و 25؛ ذخائر العقبي: صفحه ي 67 و 121.
[2] مناقب ابن شهرآشوب: جلد 4 صفحه ي 28؛ دلائل الامامة: تأليف محمد بن جرير طبري. چاپ نجف، سال 1369 هجري، صفحه ي 60؛ الفصول المهمة: صفحه ي 133؛ تذكرة الخواص: صفحه ي 193؛ تاريخ يعقوبي: چاپ نجف، سال 1314 هجري، جلد 2 صفحه ي 204؛ اصول كافي: ج 1 صفحه ي 461.
[3] ارشاد مفيد: صفحه ي 172؛ مناقب ابن شهرآشوب: جلد 4 صفحه ي 33، الفصول المهمة: صفحه ي 144.
[4] ارشاد مفيد: صفحه ي 172؛ مناقب ابن شهرآشوب: جلد 4 صفحه ي 33؛ الامامة و السياسة: تأليف عبدالله بن مسلم بن قتيبه، جلد 1 صفحه ي 163؛ الفصول المهمة: صفحه ي 145؛ تذكرة الخواص: صفحه ي 197.
[5] ارشاد مفيد: صفحه ي 173؛ مناقب ابن شهرآشوب: جلد 4 صفحه ي 35؛ الامامة و السياسة: جلد 1 صفحه ي 164.
[6] ارشادمفيد: صفحه ي 174، مناقب ابن شهرآشوب: جلد 4 صفحه ي 42؛ الفصول المهمة: صفحه 146؛ تذكرة الخواص: صفحه ي 211.
[7] ارشاد مفيد: صفحه ي 181؛ اثبات الهداة؛ جلد 5 صفحه ي 129 و 134.